Blog Layout
Ze kunnen ook helemaal niets!
Mariëlle Boersen • jan. 17, 2021
Bij trainingsacteren moet ik veelvuldig moeilijke collega's spelen: een medewerker die er de kantjes vanaf loopt, een manager die dominant gedrag vertoont, een collega die maar niet levert en met allerlei smoesjes komt, etc.
Verwachtingen die we van anderen hebben, worden niet altijd waargemaakt. Wat jij normaal vindt, daar blijkt een ander soms heel anders over te denken. 'Ja maar, het is toch asociaal om niet op tijd te zijn.' 'Je doet toch wat je afgesproken hebt.' 'Hij neemt niet eens de moeite goedemorgen te zeggen.' We staan al gauw klaar met onze kritiek en oordelen.
Waarom raakt het gedrag van anderen ons zo?
We worden geconfronteerd met onszelf, met onze eigen normen en waarden. Zo kun jij als motto in het leven mee hebben gekregen 'afspraak is afspraak' of 'je doet wat je gevraagd wordt'. Terwijl de ander mee heeft gekregen 'het maakt niet uit hoe je het doet, linksom of rechtsom, als je het maar een keer doet. Het gaat om het uiteindelijke resultaat.' Waar de een gaat voor het op tijd zijn, gaat de ander voor kwaliteit. Vindt de een het belangrijk dat alles in harmonie besloten wordt, wil de ander snel spijkers met koppen slaan.
Om je minder te laten meeslepen door je emoties bij verschillend gedrag, helpt het om te kijken naar de intentie die de ander er mogelijk mee heeft. Niemand, uitzonderingen daargelaten, staat 's ochtends op met de bedoeling de boel eens flink te saboteren. De meeste mensen hebben goede intenties en willen goed werk leveren. Binnen ieders capaciteiten.
Ook als de situatie al uit de hand aan het lopen is en je boos tegenover elkaar staat, helpt het om (na in eerste instantie de boosheid te erkennen) na te gaan waar de boosheid vandaan komt, wat hierachter zit. Mensen hebben vaak hetzelfde einddoel voor ogen, maar bewandelen een iets andere weg.
Wat ook helpt is om je te beseffen dat je de ander niet hoeft te veranderen. Je hoeft slechts aan te geven waar jij last van hebt. "Ik snap dat jij het belangrijk vindt om alles zorgvuldig te controleren, dat waardeer ik ook, maar ik moet het overzicht nu echt hebben, al is het niet 100 % volledig. Ik kan anders niet verder.' Open, duidelijk, met respect.
Transactionele Analyse onderscheidt de volgende persoonlijke drivers of werkstijlen: wees sterk, doe je best, maak voort, wees perfect en doe anderen een plezier. Welke herken jij bij jezelf? En kom je hiermee weleens in conflict met (de drivers) van een ander? Schiet niet direct in de stress, in de verdediging of in de aanval, maar wees nieuwsgierig naar de achtergrond en diversiteit in 'de wondere wereld van mensen'.
De afgelopen maanden heb ik de basis- en vervolgopleiding EMDR gevolgd en inmiddels ben ik begonnen met het toepassen hiervan op cliënten. Wat een fantastische methode! De spanningen die bepaalde traumatische ervaringen automatisch met zich meebrachten, verdwijnen soms al binnen minder dan een half uur! Cliënten kijken me verbijsterd aan als ze moeten constateren dat de spanning die ze eerst nog een acht gaven op een schaal van 10 een paar minuten later verdwenen is. 'Ik voel het niet meer!' Een client liet na afloop zijn tranen lopen en verzuchtte dat dit blije tranen waren. Hij had al zolang met een beladen herinnering gezeten en ineens was de spanning weg. Ook het installeren van hulpbronnen, het via een EMDR methode benadrukken van positieve eigenschappen en ervaringen, heb ik nu al een aantal maal toegepast om het zelfvertrouwen van cliënten in bepaalde situaties te vergroten. Ook die resultaten zijn tot nu toe veelbelovend. EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization Reprocessing is een therapievorm waarbij de emotionele lading bij een heftige herinnering vermindert. Het meest bekend is het van de vingerbewegingen die je met je ogen moet volgen. Er zijn echter ook andere methoden zoals de butterfly hug, het tikken op je knieën of het werken met geluiden. EMDR is een beproefde methode voor de behandeling van PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). Het wordt alom erkend en door vele psychologen toegepast. Toch is het nog een raadsel waarom het werkt. Het vermoeden is dat het te maken heeft met het werkgeheugen dat extra belast wordt door de afleidende vingerbewegingen (of andere stimuli). Ook de bilaterale stimulatie wordt genoemd als mogelijk oorzaak. Zowel je linker- als rechterhersenhelft wordt betrokken als je je ogen een aantal malen, op aangeven van de therapeut, van uiterst links naar uiterst rechts beweegt en weer terug. EMDR wordt dan vergeleken met de REM slaap waarin je ogen ook heen en weer gaan en je vermoedelijk de ervaringen van overdag verwerkt. Wat het ook is, het is geweldig om te ervaren hoe blij mijn cliënten ermee zijn. Ik ga hier mee door!
Een van de mooiste oefeningen in mijn praktijk is die waarin ik een client begeleid met aandacht naar binnen te gaan en te benoemen wat die voelt. Dat wat opgeslagen ligt in het lichaam, mag gezien worden, wil gezien worden, wil erkend worden. Door te benoemen wat je voelt aan lichaamssensaties kan er heling ontstaan. Eugene Gendlin noemde deze lichaamssensaties felt sense. Gendlin is de grondlegger van focussing, de techniek voor het luisteren naar (de wijsheid van) je lichaam. Hij ontdekte dat de felt sense de variabele was die er het meest voor zorgde dat een therapie succesvol was. Zo'n lichaamssensatie kan de kleinste trilling of hapering zijn. Door hier met je aandacht en adembeweging naartoe te gaan, kunnen blokkades opgelost worden. Deze kleine sensaties kunnen ook als richtingsaanwijzer dienen voor je leven. Ze geven aan wat goed voor je voelt en wat niet. Emoties komen en gaan. In het beroemde gedicht van Rumi (1207-1273) zijn in de herberg alle emoties welkom. Ook de zogeheten negatieve emoties hebben je iets te brengen en mogen doorleefd worden. Volgens Jill Bolte Taylor, neurowetenschapper, zijn emoties chemisch gezien na 90 seconden weer uit ons lichaam verdwenen. Emoties die niet erkend worden, blijven echter vastzitten. Als je niet mag huilen, zitten de tranen nog in je. Als je niet boos mag zijn, zit de woede nog in je. Door deze emoties alsnog te doorvoelen, de pijn aan te kijken, kunnen ze verdwijnen en word je geheeld. Het geven van woorden aan de kleinste sensaties kan leiden tot 'rare' gesprekken. Zo kunnen cliënten het hebben over een kleerhanger in hun schouders, kauwgom in hun vezels, een stoeptegel op het hart. Dit is symboliek voor het gevoel dat iemand mogelijk al tijden heeft, maar waar nooit aandacht voor was. Wat vaak gebeurt, is dat dit gevoel verandert, zachter wordt of verdwijnt. Zo kan een grote, zwarte en zware kei in je borstkast lichter van kleur worden, een zachtere structuur krijgen, van temperatuur veranderen, verschuiven van plek en kleiner worden. Zo kunnen er ineens tranen over je wangen stromen waarvan je niet wist dat je ze in je had. Je lichaam kan gaan trillen, koud worden of juist heel warm, terwijl het alsnog verwerkt wat vastzat. Het resultaat van dit proces van interoceptie, het naar binnen gaan met je aandacht, het benoemen van de felt sense, is steevast een rustiger gevoel en meer verbondenheid met jezelf. Mocht je interesse hebben, ik begeleid je graag bij een reis naar je binnenwereld. Bekijk ook even dit filmpje van Peter Levine over felt sense .