Blog Layout
Train je brein voor succes
Mariëlle Boersen • sep. 19, 2002
Van zelfkritiek naar compassie
Herken je dit?
- Je wordt belaagd door negatieve gedachten, je vindt jezelf stom
- Je blijft maar malen over een gemaakte fout
- Je bent nerveus of hebt het gevoel vast te zitten
- Je kunt je niet goed concentreren
- Je zoekt steeds maar afleiding bij je telefoon of op social media
Je bent misschien perfectionistisch en kritisch op jezelf en daar ben je stiekem best trots op want zo blijf je jezelf ontwikkelen en verbeteren.
Als je echter alleen maar kritiek op jezelf uit, dan ga je je al snel vervelend voelen. 'Ik kan ook niets', 'Wat ben ik toch stom', of 'OMG, wat een domme fout' zijn nou niet echt behulpzaam. Dit soort innerlijke stemmen belemmeren je alleen maar in je prestaties en je gaat je er ook niet prettiger door voelen. Waar je aandacht aan geeft, wordt namelijk alleen maar groter in gedachten. Dan kun je maar beter aan iets leukers denken of milder voor jezelf zijn.
Zelfcompassie is een veel betere route naar succes. Zelfcompassie:
- Verbetert je motivatie om te veranderen of te herstellen na een fout
- Zorgt voor een beter humeur, optimisme, nieuwsgierigheid en blijdschap
- Verbetert je eigenwaarde
- Zorgt ervoor dat je beter bestand bent tegen tegenslag
- Vermindert psychologische stress, angst en depressie
Hoe kun je hier nou voor zorgen? Ten eerste zijn er allerlei psychologische technieken die je kunnen helpen je gedachten te veranderen, zoals cognitieve gedragstherapie, Acceptance and Commitment Therapy en Rationeel Emotieve Therapie. Daarnaast kun je bewust aanwezig zijn. In het hier en nu zijn helpt je namelijk.
Ga maar eens je gedachten na: maak je je druk over iets in het verleden, zorgen over iets in de toekomt of speelt er iets in het hier en nu? Meestal gaat het over iets in het verleden wat nou eenmaal gebeurd is of iets vaags in de toekomst. Nu is echter het enige moment dat je er iets aan kunt doen. Even een paar clichés die hun waarde blijven behouden: 'Gedane zaken nemen geen keer' en 'de mens lijdt het meest voor het lijden dat hij vreest'. Je kunt aan het verleden of de toekomst alleen nu iets doen. Je kunt fouten herstellen of er anders naar kijken, nu. Je kunt problemen aanpakken of zo goed mogelijk voorkomen door er aan te werken, nu.
Het helpt om fouten te zien als leerervaringen. Ga omdenken. Maak van mislukkingen en fouten leerzame ervaringen. Zoek naar de lessen die je kunt leren in moeilijke situaties. Van fouten groei je, het is het begin van een nieuwe ontwikkeling.
Een leuke oefening om je meer in het hier en nu te krijgen, is bijvoorbeeld deze:
Neem ( elke dag) een paar minuten de tijd om de dingen die je met je zintuigen waarneemt te benoemen (vijf dingen die je ziet, vijf die je hoort, vijf die je voelt dan wel aanraakt, vijf dingen die je ruikt en bewust iets proeven).
Je leeft maar 1 keer, namelijk NU!
De afgelopen maanden heb ik de basis- en vervolgopleiding EMDR gevolgd en inmiddels ben ik begonnen met het toepassen hiervan op cliënten. Wat een fantastische methode! De spanningen die bepaalde traumatische ervaringen automatisch met zich meebrachten, verdwijnen soms al binnen minder dan een half uur! Cliënten kijken me verbijsterd aan als ze moeten constateren dat de spanning die ze eerst nog een acht gaven op een schaal van 10 een paar minuten later verdwenen is. 'Ik voel het niet meer!' Een client liet na afloop zijn tranen lopen en verzuchtte dat dit blije tranen waren. Hij had al zolang met een beladen herinnering gezeten en ineens was de spanning weg. Ook het installeren van hulpbronnen, het via een EMDR methode benadrukken van positieve eigenschappen en ervaringen, heb ik nu al een aantal maal toegepast om het zelfvertrouwen van cliënten in bepaalde situaties te vergroten. Ook die resultaten zijn tot nu toe veelbelovend. EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization Reprocessing is een therapievorm waarbij de emotionele lading bij een heftige herinnering vermindert. Het meest bekend is het van de vingerbewegingen die je met je ogen moet volgen. Er zijn echter ook andere methoden zoals de butterfly hug, het tikken op je knieën of het werken met geluiden. EMDR is een beproefde methode voor de behandeling van PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). Het wordt alom erkend en door vele psychologen toegepast. Toch is het nog een raadsel waarom het werkt. Het vermoeden is dat het te maken heeft met het werkgeheugen dat extra belast wordt door de afleidende vingerbewegingen (of andere stimuli). Ook de bilaterale stimulatie wordt genoemd als mogelijk oorzaak. Zowel je linker- als rechterhersenhelft wordt betrokken als je je ogen een aantal malen, op aangeven van de therapeut, van uiterst links naar uiterst rechts beweegt en weer terug. EMDR wordt dan vergeleken met de REM slaap waarin je ogen ook heen en weer gaan en je vermoedelijk de ervaringen van overdag verwerkt. Wat het ook is, het is geweldig om te ervaren hoe blij mijn cliënten ermee zijn. Ik ga hier mee door!
Een van de mooiste oefeningen in mijn praktijk is die waarin ik een client begeleid met aandacht naar binnen te gaan en te benoemen wat die voelt. Dat wat opgeslagen ligt in het lichaam, mag gezien worden, wil gezien worden, wil erkend worden. Door te benoemen wat je voelt aan lichaamssensaties kan er heling ontstaan. Eugene Gendlin noemde deze lichaamssensaties felt sense. Gendlin is de grondlegger van focussing, de techniek voor het luisteren naar (de wijsheid van) je lichaam. Hij ontdekte dat de felt sense de variabele was die er het meest voor zorgde dat een therapie succesvol was. Zo'n lichaamssensatie kan de kleinste trilling of hapering zijn. Door hier met je aandacht en adembeweging naartoe te gaan, kunnen blokkades opgelost worden. Deze kleine sensaties kunnen ook als richtingsaanwijzer dienen voor je leven. Ze geven aan wat goed voor je voelt en wat niet. Emoties komen en gaan. In het beroemde gedicht van Rumi (1207-1273) zijn in de herberg alle emoties welkom. Ook de zogeheten negatieve emoties hebben je iets te brengen en mogen doorleefd worden. Volgens Jill Bolte Taylor, neurowetenschapper, zijn emoties chemisch gezien na 90 seconden weer uit ons lichaam verdwenen. Emoties die niet erkend worden, blijven echter vastzitten. Als je niet mag huilen, zitten de tranen nog in je. Als je niet boos mag zijn, zit de woede nog in je. Door deze emoties alsnog te doorvoelen, de pijn aan te kijken, kunnen ze verdwijnen en word je geheeld. Het geven van woorden aan de kleinste sensaties kan leiden tot 'rare' gesprekken. Zo kunnen cliënten het hebben over een kleerhanger in hun schouders, kauwgom in hun vezels, een stoeptegel op het hart. Dit is symboliek voor het gevoel dat iemand mogelijk al tijden heeft, maar waar nooit aandacht voor was. Wat vaak gebeurt, is dat dit gevoel verandert, zachter wordt of verdwijnt. Zo kan een grote, zwarte en zware kei in je borstkast lichter van kleur worden, een zachtere structuur krijgen, van temperatuur veranderen, verschuiven van plek en kleiner worden. Zo kunnen er ineens tranen over je wangen stromen waarvan je niet wist dat je ze in je had. Je lichaam kan gaan trillen, koud worden of juist heel warm, terwijl het alsnog verwerkt wat vastzat. Het resultaat van dit proces van interoceptie, het naar binnen gaan met je aandacht, het benoemen van de felt sense, is steevast een rustiger gevoel en meer verbondenheid met jezelf. Mocht je interesse hebben, ik begeleid je graag bij een reis naar je binnenwereld. Bekijk ook even dit filmpje van Peter Levine over felt sense .