Blog Layout
1 april
Mariëlle Boersen • mrt. 31, 2017
Zaterdag is het 1 april, een dag om op ons hoede te zijn. Je schoenveter zit los (als je schoenen zonder veters draagt), er zit een spin in je haar, de wc is omwikkeld met plastic, je bureau staat buiten, taarten ontploffen en er zit zout in je thee.
Ik ben nog steeds boos op dat meisje uit mijn kleuterklas dat zei dat er een koe in de klas stond. Ik geloofde haar niet, maar ik moest wel de klas in. Ik hoor haar nog lachen. Zo onterecht!
En ik moet denken aan de lol die ik had als kind toen ik met een vriendinnetje het winkelcentrum in ging en we tegen iedereen riepen '1 april, kikker in je bil!' Een hele middag de slappe lach. Tja.
Volgens sommige theorieën ontstond de 1 april grap in de 16e eeuw in Nederland, geïnspireerd op een gedicht van Eduard de Dene waarin een edelman zijn personeel op die dag allerlei vreemde klusjes liet opknappen. Anderen zeggen dat de dag te maken heeft met de omzetting van de Juliaanse kalender naar de Gregoriaanse in Frankrijk, waarbij oud en nieuw van 1 april naar 1 januari werd gezet en er veel grappen uitgehaald werden met mensen die vasthielden aan de oude kalender.
Hoe dan ook, ik vind het een mooie traditie. Volgens onderzoek stimuleert humor de taalverwerkende delen en de beloningscentra van het brein. De aanmaak van dopamine, een neurotransmitter die zorgt voor een plezierig gevoel, neemt toe en stresshormonen zoals cortisol en adrenaline nemen af. Lachen maakt gezond is een cliché met een kern van waarheid.
Grappen worden in de psychologie vaak bestudeerd in het kader van pesterijen. Echter, grappen kunnen ook juist een methode zijn om iemand welkom te heten in de groep of te laten weten dat die er bij hoort. Het gebruik van humor in lessen en trainingen kan, mits het aansluit op de leerstof, ervoor zorgen dat het geleerde beter onthouden wordt. Bovendien wordt de leraar of trainer hierdoor ook als een meer competente communicator gezien. Een fijne bijkomstigheid.
Humor is ook een coping mechanisme voor stress en tegenslag. Het speelt een belangrijke rol in de weerbaarheid en overlevingskansen van mensen. Als pijn ondraaglijk is, plaats humor een buffer tussen de pijn en de persoon die deze pijn moet ondergaan. Ook speelt humor een rol bij het tegengaan van angst en depressie. In tijden van oorlog wordt galgenhumor gebruikt om het leven nog enigszins dragelijk te maken. In Nazi Duitsland was humor verboden, het werd gezien als een teken van opstand en daarom bedreigend voor het regime. Op anti-Nazi humor stond de doodstraf.
Gelukkig leven wij in een land en tijd waar grappen in het algemeen gewaardeerd worden. De meeste grappen die we uithalen bij onze vrienden en collega's worden met de beste bedoelingen gedaan, zijn niet bedoeld om schade aan te richten en geven een relativerende knipoog aan het leven.
Zo had ik jaren geleden het, vond ik, briljante idee om het parkeerprobleem van de lease auto's van het bedrijf waar ik voor werkte op te lossen door valet parking in te voeren met studenten die de auto gedurende de dag ook konden gebruiken voor taxidiensten. Ik zag de paniek al in de ogen van mijn collega's bij het idee dat hun kostbare 'bezit' zomaar ergens in het land zou rondrijden met ongure type's achterin en een gesjeesde student aan het stuur. Invoerdatum van dit nieuwe beleid had ik gezet op 1 april, dan konden ze hun autosleutels inleveren in de centrale hal. Helaas durfde de communicatie afdeling het niet aan.
Ik ben benieuwd naar de 1 april grappen van dit jaar.
De afgelopen maanden heb ik de basis- en vervolgopleiding EMDR gevolgd en inmiddels ben ik begonnen met het toepassen hiervan op cliënten. Wat een fantastische methode! De spanningen die bepaalde traumatische ervaringen automatisch met zich meebrachten, verdwijnen soms al binnen minder dan een half uur! Cliënten kijken me verbijsterd aan als ze moeten constateren dat de spanning die ze eerst nog een acht gaven op een schaal van 10 een paar minuten later verdwenen is. 'Ik voel het niet meer!' Een client liet na afloop zijn tranen lopen en verzuchtte dat dit blije tranen waren. Hij had al zolang met een beladen herinnering gezeten en ineens was de spanning weg. Ook het installeren van hulpbronnen, het via een EMDR methode benadrukken van positieve eigenschappen en ervaringen, heb ik nu al een aantal maal toegepast om het zelfvertrouwen van cliënten in bepaalde situaties te vergroten. Ook die resultaten zijn tot nu toe veelbelovend. EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization Reprocessing is een therapievorm waarbij de emotionele lading bij een heftige herinnering vermindert. Het meest bekend is het van de vingerbewegingen die je met je ogen moet volgen. Er zijn echter ook andere methoden zoals de butterfly hug, het tikken op je knieën of het werken met geluiden. EMDR is een beproefde methode voor de behandeling van PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). Het wordt alom erkend en door vele psychologen toegepast. Toch is het nog een raadsel waarom het werkt. Het vermoeden is dat het te maken heeft met het werkgeheugen dat extra belast wordt door de afleidende vingerbewegingen (of andere stimuli). Ook de bilaterale stimulatie wordt genoemd als mogelijk oorzaak. Zowel je linker- als rechterhersenhelft wordt betrokken als je je ogen een aantal malen, op aangeven van de therapeut, van uiterst links naar uiterst rechts beweegt en weer terug. EMDR wordt dan vergeleken met de REM slaap waarin je ogen ook heen en weer gaan en je vermoedelijk de ervaringen van overdag verwerkt. Wat het ook is, het is geweldig om te ervaren hoe blij mijn cliënten ermee zijn. Ik ga hier mee door!
Een van de mooiste oefeningen in mijn praktijk is die waarin ik een client begeleid met aandacht naar binnen te gaan en te benoemen wat die voelt. Dat wat opgeslagen ligt in het lichaam, mag gezien worden, wil gezien worden, wil erkend worden. Door te benoemen wat je voelt aan lichaamssensaties kan er heling ontstaan. Eugene Gendlin noemde deze lichaamssensaties felt sense. Gendlin is de grondlegger van focussing, de techniek voor het luisteren naar (de wijsheid van) je lichaam. Hij ontdekte dat de felt sense de variabele was die er het meest voor zorgde dat een therapie succesvol was. Zo'n lichaamssensatie kan de kleinste trilling of hapering zijn. Door hier met je aandacht en adembeweging naartoe te gaan, kunnen blokkades opgelost worden. Deze kleine sensaties kunnen ook als richtingsaanwijzer dienen voor je leven. Ze geven aan wat goed voor je voelt en wat niet. Emoties komen en gaan. In het beroemde gedicht van Rumi (1207-1273) zijn in de herberg alle emoties welkom. Ook de zogeheten negatieve emoties hebben je iets te brengen en mogen doorleefd worden. Volgens Jill Bolte Taylor, neurowetenschapper, zijn emoties chemisch gezien na 90 seconden weer uit ons lichaam verdwenen. Emoties die niet erkend worden, blijven echter vastzitten. Als je niet mag huilen, zitten de tranen nog in je. Als je niet boos mag zijn, zit de woede nog in je. Door deze emoties alsnog te doorvoelen, de pijn aan te kijken, kunnen ze verdwijnen en word je geheeld. Het geven van woorden aan de kleinste sensaties kan leiden tot 'rare' gesprekken. Zo kunnen cliënten het hebben over een kleerhanger in hun schouders, kauwgom in hun vezels, een stoeptegel op het hart. Dit is symboliek voor het gevoel dat iemand mogelijk al tijden heeft, maar waar nooit aandacht voor was. Wat vaak gebeurt, is dat dit gevoel verandert, zachter wordt of verdwijnt. Zo kan een grote, zwarte en zware kei in je borstkast lichter van kleur worden, een zachtere structuur krijgen, van temperatuur veranderen, verschuiven van plek en kleiner worden. Zo kunnen er ineens tranen over je wangen stromen waarvan je niet wist dat je ze in je had. Je lichaam kan gaan trillen, koud worden of juist heel warm, terwijl het alsnog verwerkt wat vastzat. Het resultaat van dit proces van interoceptie, het naar binnen gaan met je aandacht, het benoemen van de felt sense, is steevast een rustiger gevoel en meer verbondenheid met jezelf. Mocht je interesse hebben, ik begeleid je graag bij een reis naar je binnenwereld. Bekijk ook even dit filmpje van Peter Levine over felt sense .