Blog Layout
De kracht van focussen
Mariëlle Boersen • nov. 28, 2019
Een handige oefening bij lichaamsgerichte coaching is focussen. Dit is in de jaren zestig ontdekt door Eugene Gendlin, hoogleraar aan de Universiteit van Chicago. Hij onderzocht met een aantal collega's waarom sommige mensen baat hebben bij psychotherapie en anderen niet. Door te luisteren naar honderden cliëntsessies, kwamen ze achter een belangrijk verschil. Het succes van een therapie was te voorspellen als cliënten langzamer gingen praten. Cliënten waren op zo'n moment bewust van hun lichaam. Ze ontdekten een vaag lijfelijk gevoel in zichzelf en gingen op die manier 'uit hun hoofd'. Dit bleek tot goede resultaten te leiden.
De vaardigheid om op je lichaam te letten, wordt focussen genoemd. Je brengt je aandacht naar binnen door eerst rustig te gaan zitten, bewust te worden van je lichaam in de stoel en je ademhaling. Dan stel je het lichaam de vraag 'Wat vraagt nu mijn aandacht?'
Je identificeert je hierbij niet volledig met de pijn, emotie of herinnering, maar gaat er als het ware naast zitten om het te bevragen. Als je bijvoorbeeld verdriet tegenkomt, dan zie je dit als 'iets in jou dat verdrietig is'. Door vragen te stellen aan jezelf en goed te luisteren, zonder oordeel of de wens iets te veranderen, kom je dichter bij jezelf en ontdek je de wijsheid van je lichaam. Een mooi instrument om bijvoorbeeld stress te voorkomen.
Je kunt de focus oefening op jezelf toepassen. Het voordeel is dat je dit ieder geschikt moment van de dag kunt doen. Het nadeel is dat je dan naast het focussen ook je eigen proces moet begeleiden. Ik raad je daarom aan dit in ieder geval een eerste (paar) keer onder begeleiding te doen.
Wil je meer hierover lezen? Lees dan het boek 'De kracht van het focussen' van Ann Weiser Cornell. Wil je het een keer onder begeleiding ervaren? Ik heb focussen inmiddels opgenomen in mijn coachingstrajecten. Je bent van harte welkom!
De afgelopen maanden heb ik de basis- en vervolgopleiding EMDR gevolgd en inmiddels ben ik begonnen met het toepassen hiervan op cliënten. Wat een fantastische methode! De spanningen die bepaalde traumatische ervaringen automatisch met zich meebrachten, verdwijnen soms al binnen minder dan een half uur! Cliënten kijken me verbijsterd aan als ze moeten constateren dat de spanning die ze eerst nog een acht gaven op een schaal van 10 een paar minuten later verdwenen is. 'Ik voel het niet meer!' Een client liet na afloop zijn tranen lopen en verzuchtte dat dit blije tranen waren. Hij had al zolang met een beladen herinnering gezeten en ineens was de spanning weg. Ook het installeren van hulpbronnen, het via een EMDR methode benadrukken van positieve eigenschappen en ervaringen, heb ik nu al een aantal maal toegepast om het zelfvertrouwen van cliënten in bepaalde situaties te vergroten. Ook die resultaten zijn tot nu toe veelbelovend. EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization Reprocessing is een therapievorm waarbij de emotionele lading bij een heftige herinnering vermindert. Het meest bekend is het van de vingerbewegingen die je met je ogen moet volgen. Er zijn echter ook andere methoden zoals de butterfly hug, het tikken op je knieën of het werken met geluiden. EMDR is een beproefde methode voor de behandeling van PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). Het wordt alom erkend en door vele psychologen toegepast. Toch is het nog een raadsel waarom het werkt. Het vermoeden is dat het te maken heeft met het werkgeheugen dat extra belast wordt door de afleidende vingerbewegingen (of andere stimuli). Ook de bilaterale stimulatie wordt genoemd als mogelijk oorzaak. Zowel je linker- als rechterhersenhelft wordt betrokken als je je ogen een aantal malen, op aangeven van de therapeut, van uiterst links naar uiterst rechts beweegt en weer terug. EMDR wordt dan vergeleken met de REM slaap waarin je ogen ook heen en weer gaan en je vermoedelijk de ervaringen van overdag verwerkt. Wat het ook is, het is geweldig om te ervaren hoe blij mijn cliënten ermee zijn. Ik ga hier mee door!
Een van de mooiste oefeningen in mijn praktijk is die waarin ik een client begeleid met aandacht naar binnen te gaan en te benoemen wat die voelt. Dat wat opgeslagen ligt in het lichaam, mag gezien worden, wil gezien worden, wil erkend worden. Door te benoemen wat je voelt aan lichaamssensaties kan er heling ontstaan. Eugene Gendlin noemde deze lichaamssensaties felt sense. Gendlin is de grondlegger van focussing, de techniek voor het luisteren naar (de wijsheid van) je lichaam. Hij ontdekte dat de felt sense de variabele was die er het meest voor zorgde dat een therapie succesvol was. Zo'n lichaamssensatie kan de kleinste trilling of hapering zijn. Door hier met je aandacht en adembeweging naartoe te gaan, kunnen blokkades opgelost worden. Deze kleine sensaties kunnen ook als richtingsaanwijzer dienen voor je leven. Ze geven aan wat goed voor je voelt en wat niet. Emoties komen en gaan. In het beroemde gedicht van Rumi (1207-1273) zijn in de herberg alle emoties welkom. Ook de zogeheten negatieve emoties hebben je iets te brengen en mogen doorleefd worden. Volgens Jill Bolte Taylor, neurowetenschapper, zijn emoties chemisch gezien na 90 seconden weer uit ons lichaam verdwenen. Emoties die niet erkend worden, blijven echter vastzitten. Als je niet mag huilen, zitten de tranen nog in je. Als je niet boos mag zijn, zit de woede nog in je. Door deze emoties alsnog te doorvoelen, de pijn aan te kijken, kunnen ze verdwijnen en word je geheeld. Het geven van woorden aan de kleinste sensaties kan leiden tot 'rare' gesprekken. Zo kunnen cliënten het hebben over een kleerhanger in hun schouders, kauwgom in hun vezels, een stoeptegel op het hart. Dit is symboliek voor het gevoel dat iemand mogelijk al tijden heeft, maar waar nooit aandacht voor was. Wat vaak gebeurt, is dat dit gevoel verandert, zachter wordt of verdwijnt. Zo kan een grote, zwarte en zware kei in je borstkast lichter van kleur worden, een zachtere structuur krijgen, van temperatuur veranderen, verschuiven van plek en kleiner worden. Zo kunnen er ineens tranen over je wangen stromen waarvan je niet wist dat je ze in je had. Je lichaam kan gaan trillen, koud worden of juist heel warm, terwijl het alsnog verwerkt wat vastzat. Het resultaat van dit proces van interoceptie, het naar binnen gaan met je aandacht, het benoemen van de felt sense, is steevast een rustiger gevoel en meer verbondenheid met jezelf. Mocht je interesse hebben, ik begeleid je graag bij een reis naar je binnenwereld. Bekijk ook even dit filmpje van Peter Levine over felt sense .