Blog Layout
Je lichaam spreekt
Mariëlle Boersen • apr. 23, 2021
Hoe vaak neem jij de tijd om naar jezelf te luisteren? En dan bedoel ik niet naar die eindeloze (pieker)gedachten in je hoofd.
Walking heads worden mensen wel eens genoemd, of talking heads. Alsof de rest van het lichaam er niet toe doet. Terwijl ons lijf 24 uur per dag voor ons aan het werk is. En al die tijd signalen uitzendt. Hele duidelijke signalen, als een buik die knort omdat je honger hebt, maar er is nog zoveel meer.
Non-verbale signalen die aan de buitenkant zichtbaar zijn, zowel bij jezelf als bij anderen, hebben veel te vertellen. Denk maar eens aan onrustig bewegende voeten, een achteruitdeinzen van het bovenlijf, een hand die haar achter een oor krult of armen die over elkaar gaan. Hele verhalen gaan hierachter schuil.
Maar ook de binnenkant van je lijf heeft veel te zeggen. Pijn in je schouder kan aangeven dat je te hard gesport hebt of een verkeerde werkhouding hebt achter je bureau. Zeker nu met het geïmproviseerde thuiswerken beginnen veel mensen her en der pijntjes te ontwikkelen. Het is belangrijk je hiervan bewust te zijn en een goede (werk)houding en (werk)plek voor jezelf te creëren en op tijd rustmomenten in te bouwen. Je lichaam vertelt je dit allemaal. Het is aan jou om hiernaar te luisteren.
Ook emoties hebben hun plek in je lijf. Door aandacht te geven aan wat zich bij je van binnen afspeelt, door er met je aandacht en adem naartoe te gaan, ontdek je dat je veel zaken nog helemaal niet verwerkt hebt. Je komt bijvoorbeeld moeilijk bij je hartgebied of je voelt een verkramping in je buik die je niet goed los durft te laten.
We slaan ervaringen op, zeker de pijnlijke, en we pantseren ons tegen mogelijk meer gevaar of pijn. We maken ons klein of juist groot, kijken omlaag of juist om ons heen. Onbewust zijn de verdedigingsmechanismen uit het verleden bij ons gaan horen en in ons lijf gaan zitten.
Ben jij je wel eens bewust van wat je lijf je wil vertellen of negeer je alles pijntjes en emoties tot ze zo groot worden dat ze je uitschakelen?
De afgelopen maanden heb ik de basis- en vervolgopleiding EMDR gevolgd en inmiddels ben ik begonnen met het toepassen hiervan op cliënten. Wat een fantastische methode! De spanningen die bepaalde traumatische ervaringen automatisch met zich meebrachten, verdwijnen soms al binnen minder dan een half uur! Cliënten kijken me verbijsterd aan als ze moeten constateren dat de spanning die ze eerst nog een acht gaven op een schaal van 10 een paar minuten later verdwenen is. 'Ik voel het niet meer!' Een client liet na afloop zijn tranen lopen en verzuchtte dat dit blije tranen waren. Hij had al zolang met een beladen herinnering gezeten en ineens was de spanning weg. Ook het installeren van hulpbronnen, het via een EMDR methode benadrukken van positieve eigenschappen en ervaringen, heb ik nu al een aantal maal toegepast om het zelfvertrouwen van cliënten in bepaalde situaties te vergroten. Ook die resultaten zijn tot nu toe veelbelovend. EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization Reprocessing is een therapievorm waarbij de emotionele lading bij een heftige herinnering vermindert. Het meest bekend is het van de vingerbewegingen die je met je ogen moet volgen. Er zijn echter ook andere methoden zoals de butterfly hug, het tikken op je knieën of het werken met geluiden. EMDR is een beproefde methode voor de behandeling van PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). Het wordt alom erkend en door vele psychologen toegepast. Toch is het nog een raadsel waarom het werkt. Het vermoeden is dat het te maken heeft met het werkgeheugen dat extra belast wordt door de afleidende vingerbewegingen (of andere stimuli). Ook de bilaterale stimulatie wordt genoemd als mogelijk oorzaak. Zowel je linker- als rechterhersenhelft wordt betrokken als je je ogen een aantal malen, op aangeven van de therapeut, van uiterst links naar uiterst rechts beweegt en weer terug. EMDR wordt dan vergeleken met de REM slaap waarin je ogen ook heen en weer gaan en je vermoedelijk de ervaringen van overdag verwerkt. Wat het ook is, het is geweldig om te ervaren hoe blij mijn cliënten ermee zijn. Ik ga hier mee door!
Een van de mooiste oefeningen in mijn praktijk is die waarin ik een client begeleid met aandacht naar binnen te gaan en te benoemen wat die voelt. Dat wat opgeslagen ligt in het lichaam, mag gezien worden, wil gezien worden, wil erkend worden. Door te benoemen wat je voelt aan lichaamssensaties kan er heling ontstaan. Eugene Gendlin noemde deze lichaamssensaties felt sense. Gendlin is de grondlegger van focussing, de techniek voor het luisteren naar (de wijsheid van) je lichaam. Hij ontdekte dat de felt sense de variabele was die er het meest voor zorgde dat een therapie succesvol was. Zo'n lichaamssensatie kan de kleinste trilling of hapering zijn. Door hier met je aandacht en adembeweging naartoe te gaan, kunnen blokkades opgelost worden. Deze kleine sensaties kunnen ook als richtingsaanwijzer dienen voor je leven. Ze geven aan wat goed voor je voelt en wat niet. Emoties komen en gaan. In het beroemde gedicht van Rumi (1207-1273) zijn in de herberg alle emoties welkom. Ook de zogeheten negatieve emoties hebben je iets te brengen en mogen doorleefd worden. Volgens Jill Bolte Taylor, neurowetenschapper, zijn emoties chemisch gezien na 90 seconden weer uit ons lichaam verdwenen. Emoties die niet erkend worden, blijven echter vastzitten. Als je niet mag huilen, zitten de tranen nog in je. Als je niet boos mag zijn, zit de woede nog in je. Door deze emoties alsnog te doorvoelen, de pijn aan te kijken, kunnen ze verdwijnen en word je geheeld. Het geven van woorden aan de kleinste sensaties kan leiden tot 'rare' gesprekken. Zo kunnen cliënten het hebben over een kleerhanger in hun schouders, kauwgom in hun vezels, een stoeptegel op het hart. Dit is symboliek voor het gevoel dat iemand mogelijk al tijden heeft, maar waar nooit aandacht voor was. Wat vaak gebeurt, is dat dit gevoel verandert, zachter wordt of verdwijnt. Zo kan een grote, zwarte en zware kei in je borstkast lichter van kleur worden, een zachtere structuur krijgen, van temperatuur veranderen, verschuiven van plek en kleiner worden. Zo kunnen er ineens tranen over je wangen stromen waarvan je niet wist dat je ze in je had. Je lichaam kan gaan trillen, koud worden of juist heel warm, terwijl het alsnog verwerkt wat vastzat. Het resultaat van dit proces van interoceptie, het naar binnen gaan met je aandacht, het benoemen van de felt sense, is steevast een rustiger gevoel en meer verbondenheid met jezelf. Mocht je interesse hebben, ik begeleid je graag bij een reis naar je binnenwereld. Bekijk ook even dit filmpje van Peter Levine over felt sense .