Blog Layout
Trots!
Mariëlle Boersen • jun. 27, 2019
Voor een rollenspel vroeg een deelneemster me een typische alfaman te spelen: dominant, zelfverzekerd, ongeïnteresseerd en daar bovenop gefrustreerd, want hij was gepasseerd. Ze moest met hem samenwerken, maar werd de hele tijd door hem figuurlijk in een hoek gezet als incapabel. Ze kon niet tegen hem op en wist niet wat ze moest doen.
In gedachten flitsten beelden door me heen. Dat type kende ik wel. Nu wilde ik niet mijn eigen frustraties en vooroordelen een rol laten spelen, ik wilde het graag zuiver houden en bovendien haar helpen. Ik ging er dus even goed voor zitten.
In rollenspelen is een van de factoren het goed inschatten van wat je tegenspeler nodig heeft en ook wat die persoon aankan. Je wilt de lat iets hoger leggen, maar wel haalbaar. Hoe hoog legde ik hier de lat? In haar geval: vrij hoog.
Ik zette een vreselijk type neer dat haar denigrerend benaderde als in 'jij onnozel klein vrouwtje'. En op zo'n moment gebeurt er iets bijzonders bij mij binnen, als trainingsactrice. Er ontstaat een gesplitstheid.
Terwijl ik volledig losga in mijn rol, bewaak ik dat dit nog past in de gegeven rol en situatie, voel ik plaatsvervangende schaamte dat iemand zo tekeer kan gaan, krijg ik medelijden met mijn tegenspeelster, voel haar innerlijke strijd om hier goed op te reageren, en ondertussen ben ik aan het bewaken of het nog haalbaar is voor haar, houd ik in de gaten of het nog binnen de trainingsdoelen past, bewaak ik de tijd, let ik op de energie van de groep en ben ik er stiekem trots op dat ik zo'n rol, die zo ver van me afstaat, weet weer te geven.
Tussendoor gaf ik haar ook nog, als mezelf, aanwijzingen als: ga rechter zitten, gebruik je stem en kijk me aan. En toen ik haar in mijn rol heel hard behandelde, vroeg ik haar, als mezelf, wat ze hiervan vond. Ze voelde zich klein en niet eerlijk behandeld, ze was in wezen woest. "Doe daar dan iets mee' gaf ik aan. En daar ging ze. Oprecht in haar verontwaardiging, stevig en overtuigend, en vanuit een enorme innerlijke kracht gaf ze weerwoord, geweldig! Zo mooi om te ervaren!
Nu zijn trainingen vaak eenmalig en hoor ik niet altijd wat er daarna gebeurt. Dit keer was er een vervolgtraining waarbij ik haar weer tegenkwam. Voorafgaand aan deze tweede training kwam ze naar me toe:
'Ik heb het gedaan!'
'Wat?'
'Het gesprek gevoerd.'
'En?' vroeg ik verwachtingsvol.
Vol trots stak ze twee duimen de lucht in en gaf me een stralende lach.
'Fantastisch' riep ik uit.
'En weet je...?'
Ik keek haar vragend aan.
'Ik heb het daarna nog een keer gedaan!' Als twee blije apinnen keken we elkaar aan.
Het is zo fijn als je iemand kan helpen zich verder te ontwikkelen, zodanig dat het leven een stukje makkelijker wordt. Deze vrouw was duidelijk gegroeid in haar zelfvertrouwen, ze had een hindernis overwonnen en kon daarna verder. Ik was zo trots op haar.
En ook zo fijn dat iemand de moeite neemt om terug te geven dat je geholpen hebt.
Wat is dit toch een mooi beroep!
De afgelopen maanden heb ik de basis- en vervolgopleiding EMDR gevolgd en inmiddels ben ik begonnen met het toepassen hiervan op cliënten. Wat een fantastische methode! De spanningen die bepaalde traumatische ervaringen automatisch met zich meebrachten, verdwijnen soms al binnen minder dan een half uur! Cliënten kijken me verbijsterd aan als ze moeten constateren dat de spanning die ze eerst nog een acht gaven op een schaal van 10 een paar minuten later verdwenen is. 'Ik voel het niet meer!' Een client liet na afloop zijn tranen lopen en verzuchtte dat dit blije tranen waren. Hij had al zolang met een beladen herinnering gezeten en ineens was de spanning weg. Ook het installeren van hulpbronnen, het via een EMDR methode benadrukken van positieve eigenschappen en ervaringen, heb ik nu al een aantal maal toegepast om het zelfvertrouwen van cliënten in bepaalde situaties te vergroten. Ook die resultaten zijn tot nu toe veelbelovend. EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization Reprocessing is een therapievorm waarbij de emotionele lading bij een heftige herinnering vermindert. Het meest bekend is het van de vingerbewegingen die je met je ogen moet volgen. Er zijn echter ook andere methoden zoals de butterfly hug, het tikken op je knieën of het werken met geluiden. EMDR is een beproefde methode voor de behandeling van PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). Het wordt alom erkend en door vele psychologen toegepast. Toch is het nog een raadsel waarom het werkt. Het vermoeden is dat het te maken heeft met het werkgeheugen dat extra belast wordt door de afleidende vingerbewegingen (of andere stimuli). Ook de bilaterale stimulatie wordt genoemd als mogelijk oorzaak. Zowel je linker- als rechterhersenhelft wordt betrokken als je je ogen een aantal malen, op aangeven van de therapeut, van uiterst links naar uiterst rechts beweegt en weer terug. EMDR wordt dan vergeleken met de REM slaap waarin je ogen ook heen en weer gaan en je vermoedelijk de ervaringen van overdag verwerkt. Wat het ook is, het is geweldig om te ervaren hoe blij mijn cliënten ermee zijn. Ik ga hier mee door!
Een van de mooiste oefeningen in mijn praktijk is die waarin ik een client begeleid met aandacht naar binnen te gaan en te benoemen wat die voelt. Dat wat opgeslagen ligt in het lichaam, mag gezien worden, wil gezien worden, wil erkend worden. Door te benoemen wat je voelt aan lichaamssensaties kan er heling ontstaan. Eugene Gendlin noemde deze lichaamssensaties felt sense. Gendlin is de grondlegger van focussing, de techniek voor het luisteren naar (de wijsheid van) je lichaam. Hij ontdekte dat de felt sense de variabele was die er het meest voor zorgde dat een therapie succesvol was. Zo'n lichaamssensatie kan de kleinste trilling of hapering zijn. Door hier met je aandacht en adembeweging naartoe te gaan, kunnen blokkades opgelost worden. Deze kleine sensaties kunnen ook als richtingsaanwijzer dienen voor je leven. Ze geven aan wat goed voor je voelt en wat niet. Emoties komen en gaan. In het beroemde gedicht van Rumi (1207-1273) zijn in de herberg alle emoties welkom. Ook de zogeheten negatieve emoties hebben je iets te brengen en mogen doorleefd worden. Volgens Jill Bolte Taylor, neurowetenschapper, zijn emoties chemisch gezien na 90 seconden weer uit ons lichaam verdwenen. Emoties die niet erkend worden, blijven echter vastzitten. Als je niet mag huilen, zitten de tranen nog in je. Als je niet boos mag zijn, zit de woede nog in je. Door deze emoties alsnog te doorvoelen, de pijn aan te kijken, kunnen ze verdwijnen en word je geheeld. Het geven van woorden aan de kleinste sensaties kan leiden tot 'rare' gesprekken. Zo kunnen cliënten het hebben over een kleerhanger in hun schouders, kauwgom in hun vezels, een stoeptegel op het hart. Dit is symboliek voor het gevoel dat iemand mogelijk al tijden heeft, maar waar nooit aandacht voor was. Wat vaak gebeurt, is dat dit gevoel verandert, zachter wordt of verdwijnt. Zo kan een grote, zwarte en zware kei in je borstkast lichter van kleur worden, een zachtere structuur krijgen, van temperatuur veranderen, verschuiven van plek en kleiner worden. Zo kunnen er ineens tranen over je wangen stromen waarvan je niet wist dat je ze in je had. Je lichaam kan gaan trillen, koud worden of juist heel warm, terwijl het alsnog verwerkt wat vastzat. Het resultaat van dit proces van interoceptie, het naar binnen gaan met je aandacht, het benoemen van de felt sense, is steevast een rustiger gevoel en meer verbondenheid met jezelf. Mocht je interesse hebben, ik begeleid je graag bij een reis naar je binnenwereld. Bekijk ook even dit filmpje van Peter Levine over felt sense .